Türkiye’de emeklilik sistemine yönelik köklü bir değişiklik, Mart 2023’te yürürlüğe girdi. Bu düzenlemeyle, Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) için emekli maaşlarına bağlanma süreci Nisan ayında başladı. Mart 2023’te 9 milyon 544 bin olan emekli maaşı alan kişi sayısı, Nisan 2024 itibarıyla 11 milyon 722 bine yükseldi. EYT’den yararlanacak toplam kişi sayısının 5 milyona ulaşması bekleniyor ve bu kapsamda yaklaşık 2,8 milyon kişinin önümüzdeki dönemde emekli olması öngörülüyor.
EYT’nin maliyetine ilişkin veriler de netleşti. Türkiye’nin Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, EYT’nin 2024 yılı için maliyetinin 724 milyar Türk Lirası olacağını duyurdu.
AK Parti Genel Başkanvekili Mustafa Elitaş ise, beş yıllık toplam maliyetin yaklaşık 300 milyar dolar civarında olacağını açıkladı. Bu maliyet tartışmaları sürerken, AK Parti’den yeni emeklilik sisteminin üzerinde çalışıldığına dair açıklamalar geldi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise, bu konunun Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM) yeni yasama döneminde gündeme alınacağını belirtti.
Sosyal güvenlik uzmanı Ahmet Kıvanç, EYT düzenlemesi ve emeklilik konusundaki endişelere dair değerlendirmelerde bulundu. EYT düzenlemesinin iptal edilme olasılığı ve emeklilik haklarının kaybolma riskleri hakkında bilgi verdi. Kıvanç, mevcut belirsizlikler ve vatandaşların hakları konusunda önemli açıklamalarda bulundu.
Son gelişmelere göre, sosyal güvenlik sisteminde köklü değişiklikler yapılması bekleniyor. Bu değişiklikler arasında bazılarının hemen uygulamaya geçmesi, bazıların ise zaman alması planlanıyor. Yapılması planlanan reformlar, emeklilik prim günleri ile aylıklar arasındaki dengenin sağlanmasını, sağlık giderlerinin devlet bütçesine etkisini azaltmayı ve düşük gelirli emeklilere yönelik sosyal destek programlarının hayata geçirilmesini içeriyor. Ayrıca, emeklilik yaşının yükseltilmesiyle ilgili önerilerin de gündemde olduğu belirtiliyor.
EYT yasasının geri alınması ise gündemde değil. 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı işe başlayanlar için yaş sınırı kaldırılmış, prim günü ve sigortalılık süresi şartları getirilmiştir. Emeklilik şartlarını tamamlayan birçok kişi emekli olmuşken, şartları karşılamasına rağmen henüz emekli olamayan yaklaşık 3 milyon kişi bulunuyor. Yapılan düzenlemenin ardından hak sahiplerinin yüzde 40’ından fazlasının emekliliğe hak kazandığı, düzenlemenin geri alınmasının ise Anayasa’ya aykırı olacağı belirtiliyor.
